NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
118 - (1800) حدثنا
علي بن حجر
السعدي.
أخبرنا
إسماعيل (يعني
ابن علية).
حدثنا سليمان
التيمي. حدثنا
أنس بن مالك
قال:
قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم (من ينظر
لنا ما صنع
أبو جهل؟)
فانطلق ابن
مسعود. فوجده
قد ضربه ابنا
عفراء حتى
برك. قال: فأخذ
بلحيته. فقال:
آنت أبو جهل؟
فقال: وهل فوق
رجل قتلتموه
(أو قال) قتله
قومه؟
قال: وقال أبو
مجلز: قال أبو
جهل: فلو غير
أكار قتلني!
[ش
(من ينظر لنا
ما صنع أبو
جهل) سبب
السؤال عنه أنه
يعرف أنه مات،
ليستبشر
المسلمون
بذلك، وينكف
شره عنهم.
(برك)
هكذا هو في
بعض النسخ:
برك. وفي
بعضها: برد. فمعناه،
بالكاف، سقط
إلى الأرض،
وبالدال، مات.
يقال: برد،
إذا مات. قال
القاضي: رواية
الجمهور برد. ورواه
بعضهم بالكاف.
قال: والأول
هو المعروف. هذا
كلام القاضي.
واختار جماعة
محققون الكاف وإن
ابني عفراء
تركاه عقيرا.
ولهذا كلم ابن
مسعود.
(وهل
فوق رجل
قتلتموه) أي
لا عار علي في
قتلكم إياي
(فلو
غير أكار
قتلني) الأكار
الزراع
والفلاح. وهو
عند العرب
ناقص. وأشار
أبو جهل إلى
ابني عفراء
اللذين
قتلاه، وهما من
الأنصار، وهم
أصحاب زرع
ونخيل. ومعناه
لو كان الذي
قتلني غير
أكار لكان أحب
إلي وأعظم لشأني،
ولم يكن علي
نقص في ذلك].
{118}
Bize Aliy b. Hucr Es-Sa'dî
rivayet etîi. (Dediki): Bize îsmâîl (yâni ibni Uleyye) haber verdi, (Dediki):
Bize Süleyman Et-Teymî rivayet etti. (Dediki): Bize Enes b. Mâlik rivayet etti.
(Dediki): Resûlullah (SallalIahu Aleyhi ve Sellem):
«Bizim için kim bakacak;
Ebû Cahil ne yapmış?» buyurdu. Bunun üzerine ibni Mes'ûd gitti. Ve onu Afrâ'nın
iki oğlu vurmuş da yere serilmiş buldu. Hemen sakalından yakalayarak:
— Ebû Cehil sen misin? dedi. O da :
— Öldürdüğünüz (yahut: kavminin öldürdüğü) bir
adamın üzerinde mi? cevâbını verdi.
Râvi diyor ki : Ebû
Miclez şöyle dedi: Ebû Cehil: Keşke beni çiftçiden başkası öldürseydi! demiş.
{…}
Bize Hâmid b. Ömer
EI-Bekrâvî rivayet etti. (Dediki): Bize Mu'temir rivayet etti. (Dediki): Babamı
şöyle derken işittim: Bize Enes rivayet etti.
(Dediki): Resûlullah (SallalIahu Aleyhi ve Sellem):
«Ebû Cehil'in ne
yaptığını bana kim öğretecek?» buyurdular.
Ravi, ibni Uleyye'nin
hadîsi gibi rivayet etmiştir. Ebû Miclez'tn sözü de ismail'in zikrettiği
gibidir.
İzah:
Bu hadîsi Buhari
«Kitâbü'l-Meğâzî»'de tahric etmiştir,
Kirmâni: «Bu hadis
sahabenin mürsellerindendir; zira esah olan kavle göre Enes, Bedir 'de
bulunmamıştır.» demişse de bu söz doğru değildir. Esah kavle göre Hz. Enes,
Bedir harbinde bulunmuştur. «Bedir gününde ben arkadaşlarıma su veriyordum!»
dediği sahîh senetle rivayet olunmuştur.
Bedir harbinde Nebi
(SallalIahu Aleyhi ve Sellem)'in Ebû Cehl'i sorması, öldürüldüğünü anlayıp da
müslümanları sevindirmek içindir. Ebû Cehil Nebi (SallalIahu Aleyhi ve Sellem)'in
ve müslümanların baş düşmanı idi. Onun tepelenmesi ile müslümanlar şerrinden
kurtulmuşlardır. Müslim'in rivayetine göre onu öldürenler 'Muâz b. Amr ile Muâz
b. Afra 'dır. Afra, Muâz'in annesidir. Babası Hars b. Rifââ 'dır. Burada Ebû
Cehl'i Afra’nın iki oğlunun öldürdüğü bildiriliyor. Bunlar Muâz'la
Muavviz'dirler. ölmesine ramak kalan Ebû Cehl'in kafasını da ibni Mes'ûd
(Radiyallahu anh) kesmiştir.
Bu kavillerin arası
şöyle bulunmuştur: Ebû Cehl'i öldürmekte bu zevatın hepsi müşterektir. Yalnız her
râvi vururken kimi gördü veya kimin vurmasi ile öldüğüne inandı ise onun
öldürdüğünü söylemiştir.
Ebû Cehl'in Hz. ibni
Mesûd'a: «Öldürdüğünüz bir adamın üzerinde mi?» demesi: «Siz beni öldürmekle
ben ayıplanmam!» manasınadır. Hadîsteki «yahut kavminin öldürdüğü» ifadesinde
şek eden râvi Süleyman EtTeymi'dir.
Ekkâr: Çiftçi demektir.
Araplarca çiftçi itibarlı bir insan sayılmazmış. Ebû Cehil «Keşke beni
çiftçiden başkası öldürseydi!» sözü ile Afra' oğulları Muâz'la Muavviz'i
kasdetmiş; onları küçültmek istemiştir. Afra' oğulları Ensârdandılar. Ensâr
bağ, bahçe ve tarla sahibi insanlardı.
îbni Mes'ud
(Radiyallahu anh)'ın Ebû Cehil'i sakalından yakalayarak: «Ebû Cehil sen misin?»
diye sorması ondan öcünü almak içindi. Zira Mekke'de iken Ebû Cehil kendisine
görülmedik ezâ ve cefâda bulunurdu. Hz. ibni Mes'ud, Ebû Cehil'in kafasını
kesmeden aralarında muhtelif sözler geçtiği rivayet olunur. Ez cümle îbni
Mes'ûd: «Allah seni kahretsin ey Allah'ın düşmanı!» demiş; kafasını kesmek için
boynuna bastığında Ebû Cehil de ona: «Gerçekten çok yüksek yere çıktın ey koyun
çobancağızı!» diye hakaret etmiştir.
Resûlullah (SallalIahu
Aleyhi ve Sellem) Ebû Cehil'in öldürüldüğünü görünce üç defa :
«islâm'ı ve
müslümanları aziz eyleyen Allah'a hamdolsun!» demiştir.